Tot nu toe heb ik in mijn postings getracht opbouwende kritiek te leveren op het functioneren van de strafrechtspleging. Die kritiek was zakelijk en juridsch-technisch. Dat zal ik blijven doen. Meer en meer besefte ik dat het niveau van rechtsbescherming, die bij uitstek in het strafrecht centraal zou moeten staan, ver onder de maat is en een zodanig laag peil heeft bereikt dat van een eerlijk proces in beginsel al bijna geen sprake meer kan zijn.  Vrijdag a.s. zal ik nieuwe rechterlijke dwalingen publiceren. Naar mijn mening gaat het hierbij in zekere zin om nog schokkender zaken dan die al in de publiciteit stonden en staan.  Omdat de rechtsbescherming mij zo ter harte gaat, gaat het hierbij vooral, maar niet uitsluitend om onjuiste veroordelingen. Ook vrijspraken en andere beslissingen zullen de revue passeren. In  de loop van de tijd is mij gebleken dat ik niet langer de kool en de geit kan sparen. Ik heb geprobeerd op min of meer subtiele wijze hints te geven, waarmee de betrokken personen iets zouden doen. Dat “iets” hoeft bepaald niet te bestaan uit het nemen van ontslag. Ik ben niet uit op “koppen”. Maar zich in het openbaar rekenschap geven van zaken die de kern van het rechterlijk functioneren raken, […]

Dat de strafrechtspleging voor verbetering vatbaar is, zal niemand in twijfel trekken. Maar dat het strafrecht in een existentiële crisis verkeert en op instorten staat, zal menigeen op zijn zachtst gezegd overdreven vinden, zeker als de boodschap afkomstig is van een voormalig rechter en wetenschapper die in ongenade is gevallen. Niettemin ben ik zeker niet de enige die dat vindt en mijn oordeel steunt op deugdelijke juridische en sociaal-wetenschappelijke argumenten. Wanneer ik mij beperk tot het Nederlandse strafrecht, valt op dat die crisis zich naar buiten toe manifesteert, doordat de staande – en de zittende magistratuur (OM en rechters) meer en heviger dan in het verleden aan kritiek blootstaan. Die maatschappelijke kritiek zou nog veel feller zijn wanneer de “mainstream media” de durf zouden hebben het politiek-juridische establishment aan te pakken. Maar om hun moverende redenen beperken die media zich tot het aankaarten van incidenten, doorgaans in de vorm van ernstige rechterlijke dwalingen. Zaken als de Puttense Moordzaak en de Schiedammer Parkmoord liggen een ieder vers in het geheugen. Maar dat die incidenten model staan voor een structurele scheefgroei in het strafrechtsysteem komt niet of nauwelijks aan de orde, laat staan dat wordt getracht de fundamenten van dat systeem te veranderen. De ergste […]

Onder de titel “falende rechters vaker bestraffen” verscheen onlangs een artikel in o.a. De Gelderlander waarin een groep advocaten en rechtswetenschappers pleit voor het uitbreiden van de mogelijkheden om rechters die tekort schieten en fouten maken te bestraffen. Tevens zouden rechters hun oordeelsvorming “opener” moeten motiveren. Op zijn website voegde Maurice de Hond daar terecht aan toe dat ditzelfde ook zou moeten gelden voor falende officieren van justitie. En zelf zou ik nog een duit in het zakje willen doen, door falende advocaten meer en beter dan nu aansprakelijk te stellen. Want het tuchtrecht voor advocaten is in de praktijk vaak een lachertje. Ik kom daar nog op terug. Maar hoe vanzelfsprekend het voorgaande ook mag klinken, het roept belangrijke vragen op. Wanneer “faalt” een rechter, officier van justitie of advocaat? Wie moet dat beoordelen? En welke sancties dienen zich dan aan? Vooral de eerste vraag is moeilijk te beantwoorden. Om het niet te gecompliceerd te maken, gaat dit bericht vooral over “falende rechters”. De andere beroepscategorieën komen nog aan de beurt. “Falen” is een zwaar woord en “rechtspreken” een bijzonder vak. Een ding is zeker: het is geen wiskunde. Het kan en mag dan ook niet zo zijn dat […]

De vordering tot herziening in de zaak Lucia de B. van 17 juni 2008 heeft lang niet de aandacht gekregen die zij verdient. Want op even eloquente als scherpzinnige wijze breekt Advocaat-Generaal Knigge een lans voor een versoepeling van de herzieningsregeling. Die versoepeling heeft vergaande consequenties. Niet alleen is daardoor het bestaansrecht van een afzonderlijke voorziening in de vorm van een soort “criminal cases review commission” minst genomen twijfelachtig, maar ook en bovenal wordt de regeling opnieuw in de grondverf gezet en wel op een zodanige wijze dat er in inmiddels alom bekende strafzaken als de Deventer Moordzaak, de zaak Sweeny en de zaak Danny K. goede kansen zijn om de veroordeling vooraleerst ongedaan te maken. Voor de Hoge Raad biedt het bovendien een uitgelezen mogelijkheid om de verouderde herzieningsregeling bij de tijd te houden en te laten zien dat rechters mensen zijn die zich iets gelegen laten liggen aan de maatschappelijke ontwikkelingen.