The Saturday Night Massacre

Over een paar uur moet de Amerikaanse Minister van Justitie Jeff Sessions voor het Congres getuigen. Het wordt een openbare zitting en hoewel het verhoor (want die kenmerken heeft het als je in de VS door het congres onder de loupe wordt genomen) van groot belang kan zijn, zal het vermoedelijk verbleken bij het verhoor van James Comey, de ontslagen directeur van de FBI. Sessions, die bekend staat als een “weasel”, zal menige lastige vraag ontduiken door zich te beroepen op de “executive privilege” van de president.  Niettemin staat er veel op het spel.

De aandacht zal vooral uitgaan naar de vraag waarom Sessions niet ingreep toen Trump hem de kamer uitstuurde omdat hij Comey alleen wilde spreken. Sessions had op dat moment Comey in bescherming moeten nemen. Iets waar Comey, naar eigen zeggen, later ook sterk op aandrong. Comey wilde niet alleen met Trump spreken omdat hij de onafhankelijkheid van de FBI symboliseert en zich op een onbehoorlijke manier onder druk gezet voelde. Trump zelf verklaarde in een interview dat hij Comey de laan uitstuurde omdat hij zijn buik vol had van het onderzoek naar mogelijke “inappropiate” en zelfs criminele contacten tussen leden van zijn campagneteam en Russische “meddlers”. Dat werd door Comey ook bevestigd. Met name het onderzoek tegen de ontslagen veiligheidsadviseur van Trump, Micheal Flynn, zat Trump dwars. Hij “hoopte” dat Comey “would let it go”. Een verzoek dat Comey opvatte als een soort bevel. Een bevel afkomstig van de man die hem kon ontslaan zonder opgave van redenen en die hem meerdere malen had gevraagd of hij zijn baan wilde houden. Iets wat Comey al diverse malen te kennen had gegeven.

Ondertussen drong Trump in een aantal persoonlijke ontmoetingen met Comey aan op zijn “loyaliteit”. En een ieder die ook maar enigszins bekend is met de persoonlijkheid van Trump weet dat loyaliteit staat voor gehoorzaamheid. Bijna slaafse gehoorzaamheid. In een gisteren uitgelekte video van een kabinetszitting is te zien hoe diverse leden van het kabinet op gênante wijze Trump de hemel in prijzen. Sektarisch en eng.

Het verhoor van Sessions komt slechts een paar dagen nadat Comey zijn verklaring had afgelegd. Ik denk niet dat dat toeval is. Comey legde op subtiele wijze Sessions het vuur na aan de schenen en liet ondertussen doorschemeren dat Trump en Sessions inmiddels zelf verdacht zijn. Verdacht van “collusion” wel te verstaan. Mogelijk ook van meer. In een daarop aansluitend besloten sessie heeft Comey dat toegelicht. En dat strafrechtelijk onderzoek wordt uitgevoerd door Robert Mueller, de voormalige directeur van de FBI, die bij vriend en vijand te boek staat als iemand met een onberispelijke staat van dienst. Een man van kaliber. Sterker ook dan Comey, volgens mij. Mueller is als “special counsel” benoemd door de plaatsvervangend Attorney General Rosenstein, omdat Sessions vanwege eerdere verzwegen contacten met Russen  had beloofd zich niet met het onderzoek (de ‘Russian probe’) te bemoeien.

De ontwikkelingen, of moet ik zeggen: speculaties, volgens elkaar snel op. Want trouwe aanhangers van Trump hebben inmiddels laten weten dat de zonnekoning erover denkt om Mueller te ontslaan. Gingrich is zo’n slaafse volger. Maar dat kan Trump niet. Dat kan alleen de Attorney General en dat is Sessions. Die echter had beloofd zich niet met het onderzoek te bemoeien. En dus is Rosenstein de aangewezen man. Maar uitgerekend Rosenstein is de man geweest die Mueller heeft benoemd tot “special counsel”. Dit scenario roept herinneringen op aan de befaamde “Saturday Night Massacre”.

Om dat te begrijpen moeten we teruggaan in de tijd. Om precies te zijn naar 1972 en 1973. President Nixon lag zwaar onder vuur nadat er een inbraak was gepleegd in de kantoren van de Democratische Partij in het Watergate Hotel in Washington. Vooral dankzij de media, die anders dan in Nederland niet “collaboreert” met de machthebbers, kwam er een geruchtenstroom op gang. De Washington Post vervulde daarbij een voortrekkersrol. Wilde Nixon de verkiezingen naar zijn hand zetten? Was hij betrokken bij strafbare feiten?

Attorney General Elliot Richardson had een “special counsel” benoemd. Een zekere Archibald Cox. De voorganger van Robert Mueller, zou je met een zeker gevoel voor pathos kunnen zeggen. Steeds duidelijker werd dat er “tapes” waren gemaakt in het “Oval Office” en Cox wilde die tapes hebben (“subpoena”). De grond werd te heet onder zijn voeten en Nixon eiste dat Richardson de “special counsel” ontsloeg. Maar Richardson weigerde en nam ontslag. Zijn plaatsvervanger William Ruckselhous deed hetzelfde. Mensen van statuur. Uiteindelijk werd Cox toch ontslagen door Sollicitor General Robert Bork (iemand die de regering bij het Supreme Court vertegenwoordigt). De “Saturday Night Massacre” was daarmee een feit.

Daarmee echter was de kous niet af. Een federale rechter, Gerhard Gesell, oordeelde dat het ontslag “illegal” was omdat er geen valide reden voor was. En dat was wel vereist. Het Congres was ziedend vanwege deze “abuse of power” en de meeste Amerikanen ook. De impeachment procedure duurde lang, maat toen het House Judiciary Committee drie beschuldigen gegrond verklaarde, koos Nixon eieren voor zijn geld en nam ontslag. Tot een “verdict” van de Senaat is het dus niet gekomen.

Mueller zit juridisch in een zwakkere positie. Anders dan Cox kan hij geen beroep doen op bepaalde clausules die zijn benoeming min of meer waarborgen. Maar ook Rosenstein zit in een moeilijke positie. En een meerderheid van het Congres, zit een ontslag van Mueller niet zitten, zo begrijp ik. Politiek gezien is een ontslag voor Trump een “suïcide act”. Mogelijk vindt hij een onderkruiper en mogelijk is Rosenstein van het kaliber Sessions. Een “weasel” en een “ja-knikker”. Maar Trump zit in de moeilijkste positie. Mueller is op alle fronten veel sterker dan Trump. “Speaking truth to power” is hem op het lijf geschreven. En omringd door een uitmuntend team zal Mueller erin slagen de onderste steen boven te krijgen. Dat lijkt mij voor Trump de genadeklap omdat alles erop wijst dat hij tot zijn nek zelf in het schandaal zit.

Hoe het ook moge aflopen, het Watergateschandaal heeft voor heel wat mooie boeken en films gezorgd (o.a. “All the presidents men”). En de Russian probe zal dat ook doen. Koren op de molen van schrijvers van het niveau John le Carré. Vroeger of later delft Trump het onderspit. Wie de goede biografieën over hem leest, zal geen medelijden met hem hebben. Hij had al lang in de gevangenis moeten zitten. Denk alleen maar aan de Trump University. Maar als je in de Verenigde Staten veel geld hebt, kun je bijna alles afkopen. En dat heeft Trump gedaan. Vele malen.

Copyright@Wedzinga2017