Statistisch overzicht EHRM 1959-2012
Herziening moordzaak Corina Bolhaar?
18 november 2013De toetsing door de rechter-commissaris bij inzet criminele burgerinfiltrant
5 december 2013Het EHRM heeft in een statistisch overzicht over de jaren 1959-2012 een beeld geschetst van het aantal zaken en mensenrechtenschendingen van de aangesloten verdragsstaten. op een dergelijk overzicht valt uiteraard veel af te dingen. De cijfers zijn betrekkelijk. Maar niettemin de moeite waard. De belangrijkste feiten op een rijtje.
Dat Turkije met 2870 klachten koploper is, zal bij menigeen geen verbazing wekken. Van die 2870 klachten werden maar liefst 2521 (deels) gegrond verklaard. Meestal ging het daarbij om schendingen van een fair trial. Runner up is Italië, dat 2229 klachten om de oren kreeg, waarvan 1687 doel troffen. Opvallend daarbij is dat vooral de behandeling van strafzaken te lang duurt (1171 gevallen). Kennelijk een groot probleem bij onze zuiderburen.
Met hetzelfde probleem worstelt Oostenrijk en in meerdere mate Frankrijk. Dat laatste land moest zich in 877 zaken verdedigen en in 281 gevallen oordeelde het EHRM dat de berechting niet binnen een redelijke termijn had plaatsgevonden. Frappant is dat in landen als de UK, Spanje, Zweden en Zwitserland, Denemarken en Ierland zaken kennelijk wel snel worden afgedaan.
De (voormalige) Oostbloklanden komen er niet goed vanaf. Rusland (1346), Polen (1019), Roemenië (938), Oekraiene (893) en Bulgarije (501)moesten vaak op het matje komen en kwamen meestal niet heelhuids door de procedure. Rusland, Polen Roemenië nemen het daarbij niet zo nauw met een eerlijk proces. In Bulgarije, maar ook in Rusland, Roemenië en Polen is het voorarrest een groot probleem. Kennelijk voldoen die landen niet aan de minimumnormen van het EVRM.
En dan Nederland. Dat kreeg 141 klachten om de oren. Daarvan werden 82 gehonoreerd en het leeuwendeel betrof het recht op een eerlijk proces en het voorarrest. Slechts in 8 zaken besliste het EHRM dat er geen sprake was van berechting binnen een redelijke termijn. In de optiek van het EHRM is vooral de rechtsbijstand een steen des aanstoots. Anders dan veel van de ons omringende landen heeft een meerderjarige verdachte slechts recht op consultatiebijstand, maar geen recht op rechtsbijstand bij het politieverhoor. Salduz werd restrictief uitgelegd. Onder druk van het Hof van Justitie komt daarin verandering, maar het blijft een bloody shame.
Dat het recht op privacy volgens het EHRM verhoudingsgewijs vaak werd geschonden, maf geen verbazing wekken. Ons land heeft nog steeds de meer dan twijfelachtige eer wereldkampioen direct afluisteren te zijn. In ieder geval daarin een toppositie in te nemen. Telefoontaps op basis van summiere en soms vage aanwijzingen. In de regel afgegeven door de politie (hulpovj).
Er is uiteraard veel meer over de waardering van de statistische cijfers te vertellen. Misschien komt dat later. Vooralsnog zouden de cijfers (ook) de politiek te denken moeten geven. Want al valt het getalsmatig wel mee, de zaken waarin Nederland een draai om de oren kreeg liegen er niet om. Ze raken vooral de fundamentele beginselen van een rechtsstaat, zoals het recht op rechtsbijstand.
