Nieuwe rechtersopleiding leidt tot mediapapagaaien

Op 1 januari 2014 start de nieuwe rechtersopleiding. De voorfase van die opleiding werd op 11 augustus goedgekeurd. Kennelijk is de huidige opleiding gedateerd. Te weinig oog voor de samenleving, zo valt in het persbericht op de site van www.rechtspraak.nl te lezen. Rechters moeten ook breder worden opgeleid. Het klinkt allemaal nogal wollig. Rechters moeten een zelfstandige magistratelijke attitude ontwikkelen en niet direct vanuit de organisatie denken. “Wij vragen onze rio’s ( rechters in opleiding, WW) direct na te denken over wat ze meebrengen, wat voor rechter ze willen zijn en hoe ze dat denken te bereiken”, vertelt Rosa Jansen, voorzitter van het College van Bestuur van SSR, het opleidingsinstituut van de rechterlijke macht. SSR verzorgt de nieuwe opleiding samen met de gerechten. Het zijn allemaal weinigzeggende sweeping statements. Ongetwijfeld bedacht door een team managers die met iets nieuws moesten komen en die nu het onheil op zich afroepen. Want de rechterlijke macht ligt onder vuur. De kritiek op de zittende magistratuur is vaak niet mals. Het rechterlijk gezag is niet meer als vanzelfsprekend met het ambt gegeven. En dus leidt het credo dat de rechters niet meer bij het handje worden genomen en zich maatschappelijk oriënteren, wat dat ook moge inhouden.

Een stap vooruit vind ik dat studenten die de opleiding willen volgen minst genomen twee jaar maatschappelijke juridische ervaring moeten hebben. Of dat genoeg is om direct de regie van de opleiding in handen te nemen, waag ik te betwijfelen. Maar het wordt wel verwacht. Vrijwel van meet af aan moeten de cursisten nadenken over wat ze meebrengen, wat voor rechter ze willen zijn en hoe ze dat denken te bereiken. Is een beginnend cursist die niet of nauwelijks iets van de praktijk afweet daartoe in staat? Ontwikkelen zich die ideeën niet gaandeweg de opleiding of zelfs na de opleiding?

Maar los van al dat managementgebral, waar we in Nederland kennelijk maar niet vanaf kunnen komen ondanks het vele leergeld dat we hebben betaald, schuilt het werkelijke gevaar in het feit dat van rechters enerzijds wordt verwacht dat ze zich zelfstandig, magistratelijk opstellen en anderzijds dat ze een scherp oog hebben voor maatschappelijke ontwikkelingen. Dat gaat, dunkt mij, niet goed samen. Wanneer rechters een antenne moeten ontwikkelen voor opvattingen en opvattingen in de maatschappij, vrees ik dat zij zich juist minder zelfstandig zullen opstellen. Die ontwikkelingen en opvattingen zullen zij destilleren uit de media en als ergens de waan van de dag heerst en de leugen regeert, dan is het wel in de media.

De media die onveiligheidsgevoelens aanwakkert en waar bij voortduring de roep klinkt om harder en zwaarder straffen. Een wetenschappelijke basis daarvoor ontbreekt veelal. De nieuwe rechter die zijn authenticiteit hoog in het vaandel heeft staan, loopt het gevaar in de media te worden verketterd. Diegene die daarentegen fors van leer trekt, wordt hoog op het schild geheven. De nieuwe opleiding dreigt de zelfstandigheid, onafhankelijkheid en onpartijdigheid te ondergraven. Een gevaarlijke ontwikkeling.

Copyright@Wedzinga2013