Aankondiging rechtbankverslagen

Rechtbankverslagen

Vanaf donderdag 21 juni 2012 ga ik met een zekere regelmaat rechtbankverslagen publiceren. Rechtbankverslagen die afwijken van de gebruikelijke, omdat niet alleen de zaken zelf feitelijk worden belicht, maar ook het functioneren van de hoofdrolspelers in het strafproces wordt geanalyseerd. Het optreden van rechters, officieren van justitie en advocaten wordt aan een kritische en objectieve beoordeling onderworpen. Als gepromoveerd wetenschapper en voormalig raadsheer, die een waslijst van publicaties op zijn naam heeft staan, meen ik mij een dergelijke beoordeling te kunnen permitteren. Dit te meer omdat ik tal van rechters, officieren van justitie en advocaten tijdens hun rechtenstudie en daarna bij het houden van lezingen en het geven van cursussen, les heb gegeven Mijn kennis op het gebied van het strafrecht en het strafprocesrecht is dan ook onomstreden. De opmaat wordt gevormd door verslagen over zittingen van de meervoudige strafkamer van de rechtbank Groningen. Het is de bedoeling dat later het accent komt te liggen op landelijke, geruchtmakende en/of belangwekkende strafzaken, zoals de Chipsholzaak. Graadmeters zullen zijn of het gaat om een  spraakmakende  zaak die ook juridisch interessant is. De bedoeling is om opbouwende kritiek te leveren waardoor de kwaliteit van de rechtspraak kan worden bevorderd en de kloof tussen burgers, politiek en rechtspraak kan worden verkleind. De gebruikelijke rechtbankverslagen schieten hierin schromelijk tekort en de media nemen deze tekortkomingen zonder voorbehoud over. Gebrek aan kennis is de regel en opzichtige een-tweetjes tussen media en bepaalde advocaten c.q. leden van het Openbaar Ministerie zijn aan de orde van de dag. Daardoor ontstaat een verkeerd beeld van de strafrechtspraak. Een beeld dat nog wordt versterkt door de politiek die als het uitkomt de scheiding der machten aan de laars lapt en zich in toenemende mate met de strafrechtshandhaving bemoeit. De waan van de dag regeert en van een ooit redelijk uitgebalanceerd stelsel  waarin instrumentele rechtshandhaving en rechtsbescherming elkaar in een zeker evenwicht hielden is weinig of niets meer over. Zo weinig dat de rechtsstaat, wat daaronder ook moge worden verstaan, in gevaar is.  De waarschuwingen van o.a. nationale ombudsman mr. Brenninkmeijer dienen dan ook zeer serieus te worden genomen.

Burgers hebben er recht op om te weten of de rechtspraak naar behoren functioneert. Dat hangt samen met het o.a. in de Grondwet gestelde vereiste dat een terechtzitting (in beginsel) openbaar is. Die openbaarheid is vooral bedoeld om de werkzaamheden van de justitiële organen te controleren, zodat misbruik van macht wordt voorkomen. Die controle vindt nu, als gezegd, niet of nauwelijks plaats. De rechtbankverslagen die de kranten opsmukken en de verslagen die journalisten op tv opdissen, zijn ondermaats. Obligate prietpraat. Daardoor is o.a. het beeld van het proces tegen Wilders volkomen vertekend.

Maar hoe doen de rechters, de officieren van justitie en de advocaat het? Laten zij steken vallen? Zo ja, welke consequenties heeft dat of kan dat hebben? Is de uitspraak correct? Wat te zeggen over de strafmaat en de strafsoort? Deze en andere vragen hoop ik de komende tijd te beantwoorden aan de hand van tot de verbeelding sprekende strafzaken. Behalve dat de rechters en de officieren van justitie er hun voordeel mee kunnen doen, kan het ook voor burgers belangrijk zijn om te weten of een advocaat zijn werk naar behoren doet. Zij kunnen hun keuze dan daarop afstemmen.