Het Liquidatieproces: D-day voor de kroongetuige en voor de rechterlijke macht

Maandag 15 juni wordt begonnen met de behandeling van de zaak Houtman. Vastgoed- en drugshandelaar Kees Houtman werd op 2 november 2005 voor de deur van zijn woning neergeschoten en stierf in de armen van zijn echtgenote. Vanwege de verklaringen die o.a. de echtgenote ls getuige heeft afgelegd, is dit een uitgelezen mogelijkheid om de geloofwaardigheid en de betrouwbaarheid van de door kroongetuige La Serpe afgelegde verklaringen te toetsen. Want La Serpe heeft niet alleen verschillende gedetailleerde en onderling tegenstrijdige verklaringen over de liquidatie afgelegd, hij heeft ook toegegeven  actief en direct bij de moord betrokken te zijn geweest. Bij wijze van uitzondering gaat het hier dus om verklaringen die berusten op eigen waarneming en niet om de auditu verklaringen van de kroongetuige . Er staat dus veel op het spel.

Diezelfde maandag verschijnt ook het boek van Angelo Diaz, onder de prozaïsche naam “De gevallen engel”. Ook Diaz was ooit kroongetuige, belandde in het Getuigen Beschermingsprogramma en kreeg amok met het Team Getuigen Bescherming. En Diaz is niet de enige. Een hele reeks kroongetuigen kwam om allerlei redenen in aanvaring met het TGB en met justitie. In de Telegraaf van zaterdag en zondag j.l. wijt de oprichter van het Nederlands Team Getuigenbescherming, René Karstens, de problemen aan de onervarenheid van de politiemensen die de deal met de kroongetuige sluiten. Hij dringt aan op een evaluatie en wordt daarin gesteund door Fred Teeven, het Tweede Kamerlid van de VVD. 

De komende dagen zijn niet alleen cruciaal voor de afloop van dit strafproces. Want met de geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van de verklaringen van kroongetuige La Serpe, staat het bestaansrecht van de figuur van de kroongetuige op het spel en dat laatste hangt samen met de vraag of de zittingsrechters de ontstane onduidelijkheid over de deal die met La Serpe is gesloten over hun kant laten gaan. Dit raakt de verhouding tussen de staande magistratuur en de zittende magistratuur. La Serpe mag dan inmiddels weer vrede hebben gesloten met het OM, hoe het vredespact er uit ziet is onduidelijk. De verklaring van een kroongetuige mag niet worden gekocht, maar wie zegt dat in de overeenkomsten die met La Serpe door het OM en het TGB zijn gesloten, niet een verkapte financiële beloning voor het afleggen van zijn belastende verklaring ligt besloten? Het OM heeft geen klare wijn geschonken over de deal die La Serpe over de streek heeft getrokken en die onduidelijkheid zou de rechter eigenlijk niet over zijn kant mogen laten gaan.

Ook de verhouding tussen de rechter en het OM is dus aan de orde. Als de rechter de onstane mist niet laat optrekken, is dat eens te meer een teken dat de rechter aan de leiband van het OM loopt. Een kwalijke zaak! Wil de rechter een vinger in de pap houden, dan zal hij mijns inziens eerst van het OM moeten eisen dat verantwoording wordt afgelegd over de inhoud van de deal. Vanzelfsprekend kan het niet over details gaan die de veiligheid van La Serpe en zijn familieleden betreffen, maar het moet wel duidelijk zijn dat La Serpe niet is omgekocht. Ook de verdediging heeft hier recht op.

Ik ben een verklaard tegenstander van de “kroongetuigeregeling”, maar sta als wetenschapper open voor discussie. Vooralsnog heeft niemand mij er van kunnen overtuigen dat de regeling van de kroongetuige werkt. Ook de vergelijking met landen als Italië en de VS gaat niet op, omdat het enkele feit dat door verklaringen van kroongetuigen criminele kopstukken zijn veroordeeld, niets zegt. Het zegt alleen wat in het eendimensionale denken van de politie, justitie en sommige tweede kamerleden. Er zijn volgens mij geen parameters te vinden om de effectiviteit van een dergelijke regeling te waarderen en de discussie over het bestaansrecht van de kroongetuige is wezenlijk een principiële discussie, waarin de in het geding zijnde belangen moeten worden afgewogen. Dat is in kringen van politie en justitie geen bon ton. Daar domineert de simpelheid van geest en heerst het credo: Het doel heiligt de middelen.

Een ding is wat mij betreft duidelijk: Een regeling zoals we die nu in Nederland kennen, heeft alleen al daarom geen bestaansrecht, omdat de rechter en zeker de zittingsrechter -zoals ik in een eerder bericht op mijn website heb aangegeven – de regie uit handen is genomen. Daarnaast beschikken politie en justitie al over zoveel algemene en bijzondere opsporingsmethoden en dwangmiddelen, dat eerst de noodzaak en wenselijkheid van een figuur als de kroongetuige maar eens moet worden aangetoond. Eens te meer vraag ik mij af of de glijdende schaal tussen rechtsstaat en politiestaat in Nederland niet naar de verkeerde kant is doorgeslagen.

Copyright@2009Wedzinga