Terug in Oaxaca (boekrecensie)

De laatste novelle van Leo van der Weele borduurt voort op zijn eerdere boeken Congres in Mexico en May. Aldus de achterflap. Maar in ieder geval tot mijn verbazing slaat de schrijver in het slotakkoord een verrassende nieuwe weg in. Een weg die de lezer vol verbazing en nieuwsgierigheid achterlaat en doet verlangen naar meer. Vooral omdat het boek verandert van het verslag van een soort pelgrimstocht naar het verleden in een epos over het leven dat zich langzaam ontvouwt en verdwijnt als een schim wier onsterfelijke ziel verdwaalt.

De hoofdpersonen lijken May en Herbert, die in de hiervoor genoemde boeken de eerste viool speelden, verliezen hun identiteit en gaan op in personen die ook in eerdere boeken en onder verschillende namen ten tonele werden gevoerd. Het is aan de lezer om de scala aan personen en identiteiten te ontrafelen. En dan nog is de speurtocht niet beëindigd omdat aan het slot een intrigerend changement de decor plaatsvindt. Daarover later meer.

Longarts May en statisticus Herbert hebben elkaar in Mexico leren kennen en in de loop der jaren heeft hun relatie zich verdiept. Ze zijn getrouwd en hebben een dochter, Fleur, die in het boek op de achtergrond blijft. May worstelt met een ernstige ziekte, maar slaagt er toch in haar promotieonderzoek af te ronden. Het tekent haar enorme doorzettingsvermogen, maar roept de vraag op wat haar obsessieve drijfveer is. Haar persoonlijkheid komt redelijk uit de verf, maar Herbert is en blijft een tamelijk oppervlakkig personage. De vraag waarom de schrijver deze keuze heeft gemaakt, blijft onbeantwoord. Zoals wel meer vragen blijven hangen. Het typeert de schrijver, die er een handje van heeft de lezer tot nadenken te dwingen.

Boek voor boek vallen voor mij de puzzelstukjes op hun plaats. Veel personen en gebeurtenissen zijn gebaseerd op het leven van Van der Weele en in ieder geval te herleiden tot voorvallen die in zijn leven hebben plaatsgevonden. In May meen ik de dochter van de schrijver te herkennen. Een meisje dat op jonge leeftijd overleed. En de diepe gevoelens van Herbert voor May laten zich, zo gezien, vertalen als de ontroerende liefde van een vader voor zijn dochter die hem ontvallen is. Die diepe genegenheid is platonisch en onvervangbaar. Ook niet door andere personen in het werk van Van der Weele. De wisseling tussen hoofdstukken die enerzijds de laatste reis van May en Herbert beschrijven en die anderzijds het heden markeren, staan symbool voor de betrekkelijkheid van het leven. Een betrekkelijkheid waarin het reizen synoniem is voor een poging het leven zinvol te maken.

Het maakt het boek tot een filosofisch geschrift, een testament. De vlotte manier van schrijven maskeert de diepere zin die deze en andere novelles van Van der Weele kenmerken. Niets is wat het lijkt. En de apotheose wordt inhoud gegeven in de adembenemende laatste pagina’s, waarin heden, verleden en toekomst lijken samen te smelten en de lezer verbijsterd achterlaten. Lezen dus.

Copyright@Wedzinga2024